بازار تهران بازاری قدیمی واقع در مرکز شهر تهران در منطقه ۱۲ شهری تهران است. این بازار در میان خیابانهای مولوی در جنوب، مصطفی خمینی (سیروس سابق) در شرق، پانزده خرداد (بوذرجمهری سابق) در شمال و خیام در غرب قرار گرفتهاست. در تقاطع این خیابانها میدان محمدیه، چهارراه مولوی و چهارراه سیروس قرار گرفتهاند. میدان پانزده خرداد در بیرون از محدوده بازار و سبزهمیدان در محدوده بازار قرار گرفتهاست. از گذرهای اصلی درون بازار میتوان از گذر لوطیصالح نام برد.
موقعیت جغرافیایی بازار تهران
فهرست موضوعات
تاریخچه بازار تهران
تهران ۲۱۸ سال قبل توسط آغا محمد خان سرسلسله قاجار به پایتختی کشور برگزیده شد اما تا دوران ناصرالدین شاه تحول عمده ای جز تبدیل چند باغ بزرگ به قصر سلطنتی در آن رخ نداد. امروز جز چند کاخ سلطنتی و مسجد و امامزاده، عمارت شمس العماره و یکی از دروازه ها که نگه داشته شده، تنها بازار تهران است که از قرن نوزده یادگارانی در خود دارد.بازار تهران یادگار دوران ناصرالدین شاه قاجار است که در میانه سلطنت پنجاه ساله خود یک شهرساز فرانسوی را مامور کرد که …. نقشه ای از “دارالخلافه ناصری” تهیه کند.
به ظاهر، گرمای تابستان های تهران است که ساخت بازاری مسقف را ایجاب می کند و سرمایه داران و اشراف هم با وقف تیمچه ها و بازارچه ها بر آن می افزایند، ناصرالدین شاه هم عمارتی بزرگ به سبک “اپراخانه های فرنگ” برای تغزیه و برگزاری مراسم رسمی در نزدیکی آن می سازد(تکیه دولت) و بزرگ ترین مسجد را چسبیده به آن برپا می دارند (مسجد امام ) تا در نزدیکی کاخ های سلطنتی، شهری شکل گیرد.

تصویری قدیمی از بازار بزرگ تهران
جهانگردان و دیپلمات های خارجی مقیم تهران، از اواخر قرن نوزدهم، بازار مسقف این شهر را به عنوان دیدنی ترین نقطه پایتخت ایران توصیف کرده اند، بازاری که تجارت تمامی تولیدات داخلی و کالاهای وارداتی کشور بدان ختم می شد و صنایع کوچک در آن شکل می گرفتند.در تمام دوران مشروطیت تا انقراض سلسله قاجار بازار تهران، بزرگ ترین بازار کشور و محل اصلی حرکت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پایتخت بود و تنها بعد از آغاز دوران نوسازی شهرها ( دوره رضاشاه) به آرامی طبقه مرفه و متوسط شهری از بازار مسقف تهران دل کندند و به محلات نوساز رخت برکشیدند.در همان دوران تصمیماتی از طرف شهربانی کشور به اجرا گذاشته شد که به بهانه حفظ امنیت سرمایه های تجار و کسبه بازار، ورود و خروج به بازار را از ورودی های هشت گانه آن کنترل کند و از جمله بعد از ساعت شش بعداز ظهر نوعی قرق در آن جا برقرار دارد.
تدبیری که بی نتیجه ماند چرا که ورود به هزارتوی بازار تهران تنها از ورودی های هشت گانه آن نبود بلکه صدها کوچه و پسکوچه، امکان دسترسی افراد را به محله های دیگر فراهم می کرد.
پیچیده بودن راه ها و کوچه های تودرتو بازار، چند بار این منطقه را به پناهگاه مخالفان حکومت تبدیل کرد، به جز ماه های اول انقلاب مشروطه، که با وجود مواظبت نظمیه، هر صبح بر دیوار بازار ده ها شبنامه نصب بود، مرکز کمیته مجازات که صد سال پیش با چند ترور سیاسی توانست رعبی در دل های سیاسیون بیندازد، در بازار تهران بود.

شلوغی بازار بزرگ تهران
معماری بازار تهران
بازار امروز معماری خاص و پیچیده ای دارد، راهروهای پیچ در پیچ، طاق های ضربی و هواکش های سنتی از زیبایی های معماری بازار تهران می باشد. اما این زیبایی و پیچیدگی ها در ابتدای ساخت بازار وجود نداشت. به مرور زمان بازار تهران توسعه و گسترش یافت؛ به عنوان مثال بخش هایی از بازار به دلیل گرمای تابستان مسقف شد.
این توسعه ها در فضاهای خدماتی نیز صورت گرفت به طوری که قهوه خانه ها، زورخانه ها، حمام، مسجد، سقاخانه و حسینیه های بسیاری در این بازار ساخته شد. در هر بخش، راسته هایی تازه ساخته شد که مختص به خرید و فروش کالای به خصوصی بوده وکه هر کدام حکم یک بازار و بازارچه را داشت.
این بخش های تازه هرکدام جداگانه صاحب تکیه، مسجد، حمام و برنامه های ویژه خود بودند، به طوری که در اعیاد و عزاداری ها در برگزاری مراسم برای جلب توجه مردم با دیگر راسته ها به رقابت می پرداختند.فراموش نکنیم که مجموع تمامی این راسته ها، بازارچه ها و فضاهای خدماتی مجموعه ی بزرگ بازار تهران را تشکیل داده است؛ بازار بزرگی که مساحت امروزی آن در حدود ۱۰۵ هکتار می باشد.

یکی از راستههای بازار تهران
بخشهای بازار تهران
بازار تهران از بخشهای مختلفی مانند سراها، پاساژها، بازار و بازارچهها، مرکز و مجتمع تجاری، تیمچهها و دالانها میباشد که در زیر هر کدام به شرح توضیح داده شدهاند.
- سراها: اباچی – ابوتراب – اتحاد – احمدی – اربابی – آزادی – اسلامی – اعظم – افراشته – افسر – اقبال – اکبریه – امیرکبیر – امین اقدس – انقلاب – ایوبیان – با تقوی – بابک – بازرگانان – بهار – بهنودی – بوعلی – بیهقی نو – پارسا – پارک – پایدار – پیروز – تقیزاده – تکیه – تهرانچی – توکلی – تیموری – جلیلی – جمهوری – جنتی – جواهریان – جوریز – چهاربازار – چهلتن – حاج ملاعلی کنی – حاج نادعلی – حاجحسن – حاجی حسن اول – حاجی حسن دوم – حاجی زمان – حافظ – حجاز – حدید – حریری – حسننژاد – حمام قبله – خالقی – خدایی – خرم – خوانساریها – خورشید – دالاندراز – دشتی – دلگشا – دوستعلیخان – رازی – راستی – رحیمیه ۱ – رحیمیه ۲ – رحیمیه ۳ – روحانی – روحانی قدیم (اخلاقی) – روحیه – روغنیها – سادات – ساعتچی – سجاد – سعادت – سلاحی – سلطانیون – سلیقه – سلیمانی – سیدمحسن – شکروی – شکروی جدید – شیخ جعفر – شیرازی – صادقیه – صدر – صدریه – صدیق – صلحی – صمدیه – ضرابی – ضیافت – عادلی – عالی نو – عباسی – عبدالوهاب – عدل اسلامی – عربزاده – عزیزیان – عطاران – غرب – غفاری – فتاح – فرزانه – فولاد – قائم بزرگ – قائم کوچک – قدیانی – قیصر – کرباسی – کرمی – کیهان – گردنکج – گلستان – گلشن – گلشنشکن – لاله – ماشاءالله – ماهرو – محمدی – محیط – مریم – مستوفی – مشکات – مصباح – ملی – ممتاز – منصور – مهدی – مهدیزاده – موسوی مهر – میر علینقی – میرزا اسماعیل – میرزاعباس – ناصری – نقالخانه – نو قزوینیها – نواب – نور – نیازی – وحید – وزیری – وهابیه – یزدیها – یمین
- پاساژها: ۱۱۰ – احمدی – اربابزاده – آرش – آزادی – اسلامیه – اقدسیه – امیر – آنتیک – آهن – ایدهآل – ایدهآلی – ایرانیراق – برقعی – بری – بهبهانی – بهرامی – بوستان – پردیس – تجارت – جعفری – جهان – جوادیون – جواهریان – حاتمی – حضرتی – حمید – دربنده – دیانت – رحمتی – رحیمی – رز – رضا – زاد – زمرد – سعادت – سعید – سیدجعفر – شریف – شمس – شناور – شهرابی – شیروانی – صدف – صدقیانی – صفا – صنایع – ظفر – عادلی – عظیمی – علوی – علی کراچیان – غنیآبادی – فجر – فرد حسینی – قادری – قدسی – قیصریه – کاشانی – کاشیها – کامیاب – کاووسی – کلاهدوز – کمالی – کمیلیان – کویتیها – کویتیهای جدید – گلها – لطفیپور – مباشر – مسعود – منصور – مهتاش – موقوفه – میلاد – ناصر – نصیری – نور – نیکبخت – وحدت – وطن – وین – یکتابازار و بازارچه: امیر – آهنگران – بزرگ – بینالحرمین – پردیس – پرسپولیس – خلیج فارس – خیاطها – دروازه نو – دوبی – رضا – زرگرها – زید – طوسی – عباسآباد – قیصریه – کفاشها – کیش – کیلوئیها – لوازم تحریر – مسجد جامع – مسگرها – ملی – نجارها – نیک
- مرکز و مجتمع تجاری: احسان – ایران – پوشاک کویتیها – تندیس – توحید – حافظ – خیام – دلشاد – سرپولک – صداقت – قائم – کارآمد – گلستان – محمد – میلاد
- تیمچهها: باوفا – توجه – حاجی ابوتراب – فرد
- دالانها: سوم – توتونفروشان

ورودی راسته طلافروشان در بازار تهران
خریدهای منحصر به فرد در بازار تهران
به بخش زیبا و جذاب خرید رسیده ایم! شک نکنید که اکثر اقلامی که در ذهن خود دارید را می توانید در بازار تهرانبخرید، کافی است به بخش مورد نظر بازار بروید. از طرفی این مقدار از گوناگونی کالا کار ما را در معرفی کالاها و خریدهای منحصر به فرد در این بازار سخت می کند. اما بسیاری از گردشگران خارجی سوغات های مخصوص تهران را در این بازار خرید می کنند.
- خشکبار: انگور و کشمش شهریار یکی از سوغاتی های معروف تهران اند که مرغوب ترین آن ها را می توان به راحتی در بازار تهران تهیه کرد. سوهان شهر ری و سبزی های تازه و یا خشک شده نیز از دیگر مواردی هستند که مرغوب ترین آنها را در راسته چهارسوق بازار خواهید یافت.
- پوشاک زنانه: اگر قصد خرید پوشاک زنانه دارید باید به راسته جعفری مراجعه کنید که از بخش های بسیار شلوغ بازار است و در آن انواع روسری، شال، دستکش، کلاه و . . . به فروش می رسد. نکته قابل توجه در این بازار ارزان تر بودن اجناس نسبت به فروشگاه های دیگر است. در این راسته می توانید اجناس مورد نظرتان را حتی تا نصف قیمت نسبت به مغازه های عادی، خرید کنید.
- طلا و جواهرات و ساعت: برای خرید طلا در بازار باید به راسته زرگرها مراجعه کنید. در این راسته انواع طلا و جواهرات و ساعت به فروش می رسد. مزیت سفارش جواهرات در بازار، اجرت کم ساخت آن نسبت به خارج بازار است.
- لوازم خانگی: بسیاری از زوج های جوان خرید جهیزیه خود را از بازار انجام می دهند. برای خرید لوازم خانگی باید به بخش حاجب الدواله بروید. بدون شک از تفاوت قیمت اجناس ها با خارج بازار تعجیب خواهید کرد.
- لوازم آرایشی و خوراکی: برای خرید لوازم آرایشی و خوراکی به کوچه مروی سری بزنید و از زیبایی این بازار لذت ببرید.
- لوازم التحریر: بازار بین الحرمین ، هیچ ربطی به اسمش ندارد ! اینجا بازار لوازم التحریر است. بازار خودکار، روان نویس ، کاغذ a4 ، وسایل اداری، وسایل تزئینی و … که با مارک ها و کیفیت های مختلف فروخته می شوند. تک فروشی های بازار لوازم التحریر زیاد است اما در این جا هم اگر قیمت اجناس دستتان نباشد، ممکن است یک خودکار را گران تر از مغازه های سطح شهر بخرید.
- کیف: اسم پاساژ کیف فروش های بازار، “مشیر خلوت” است و وقتی می خواهید سراغ کیف فروشی ها بروید حتما باید این اسم را بگویید تا درست راهنمایی تان کنند. چون اگر بگویید کیف فروشی کسی نمی فهمد یعنی کجا! در مشیر خلوت همه جور کیفی پیدا می شود. از کیف مهمانی بگیرید تا کوله پشتی، کیف های اسپرت ، ساک سفری و کیف های چرخ دار برای بچه ها . فقط ممکن است مجبور شوید سر خرید یک کیف کلی با مغازه دارها کل کل کنید. چون در این قسمت بازار خیلی از فروشنده ها کلی فروش هستند و سختشان است یک دانه کیف بفروشند و خوششان هم نمی آید کسی که یک جین کیف نمی خواهد ازشان درباره قیمت و … “یک” کیف چیزی بپرسد! ولی نا امید نباشید با “اصرار” می توانید “یک” کیف خوشگل از یک کلی فروش بد اخلاق بخرید!
چلوکبابی های معروف بازار
کبابیهای بازار از قدیمیترین و معروفترین کبابیهای تهران و حتی ایران هستند که تعدادی از آن ها بیش از 100 سال قدمت دارند.
چلوکبابی نایب
شمشیری
چلوکبابی حاج مرشد
قدح
مسلم
شرف الاسلامی
کباب سرای حاج حسین مروی
چلوکبابی جوان